İşletmeler basit bir kalemden milyonlarca dolarlık ekipmana kadar farklı büyüklüklerde çeşitli satın almalar yapmaktadır. Bununla birlikte, en zorlu satın alma süreçlerinden biri de Serbest Enerji Piyasaları’ndan enerji satın almaktır.

Enerji temin etme ve buna ilişkin riskleri yönetme konusunda alınan kararlar; işletmeleri -satın aldıkları diğer mal ve hizmetlerden farklı olarak- daha önceden öngörülemeyen maliyetler ile karşı karşıya bırakabilir. İşte tam da bu aşamada iyi bir enerji danışmanına ihtiyaç oluşur.

Enerji tedarikinde; fiyatlar son derece rekabetçi olabildiği gibi, piyasa sürekli değişen ve takip edilmesi gereken karmaşık bir dizi kural ve işleyiş ile yönetilir. Enerji sektörünün karmaşık yapısı, birçok işletme ve kamu kuruluşunu elektrik tedarik süreçlerinde enerji danışmanlık firmalarının hizmetlerinden faydalanmaya yönlendirmiştir. Öte yandan, tam bilgi ve yeterli uzmanlığa sahip olmayan kişi ve kuruluşların da maalesef enerji danışmanlığı vermeye çalıştığı kabul edilmesi gereken sektörel bir gerçektir.

2001 yılından beri liberalleşen enerji piyasasın enerji tüketicileri için de liberalleşme süreci başlamıştır. Artık enerji tüketicileri de enerji piyasasında birer oyuncu konumuna gelecek ve enerji maliyet ve risklerini kendileri yönetmek zorunda kalacaktır. Bunun için de bu piyasayı ne kadar etkin kullanabilirlerse ve ne kadar erken giriş yaparlarsa rakiplerinden o kadar önde olabileceklerdir.

Bu bağlamda tam bu karmaşanın ortasında; işletmelerin stratejik enerji tedariklerini yönetmelerine yardımcı olabilen enerji danışmanlık firmasını doğru şekilde seçmeleri son derece önemlidir. Herhangi bir danışman size daha düşük oranlar ve daha iyi sözleşme şartları ile anlaşma sağlamayı vaat edebilir, ancak, iyi bir enerji danışmanı size sadece vaat sunmaz, bunu verilerle, analizlerle ve piyasa gerçekleriyle destekleyebilir. İletişimde olduğunuz enerji danışmanının müşterilerinden alınmış referans mektupları ve onlarla yaptığınız yüz yüze görüşmeler, boş vaat ile gerçeği ayırt etmenizi kolaylaştıracaktır.

Bu makale, bir enerji danışmanının vaat ettiği hizmeti geçekleştirmek için gereken geniş ve derin bilgiye sahip olup olmadığını anlamanız için bazı kriterleri açıklamaya çalışmaktadır.

Ancak, tüm ölçütün sadece aşağıdaki belirtilenler ile sınırlı olmadığını da ayrıca belirtmek gerekir.

Enerji Piyasasının Dinamiklerini Anlamak
İşletmeler; hukuki, finansal veya enerji konusunda uzmanlık desteğini almaya karar verebilir. Buradaki en önemli unsur ise alınan bu kararın, bir uzman tarafından ihtiyaçlar doğrultusunda yerine getirilip getirilmeyeceğidir. Bu desteğin, bir işletmeye özellikle Enerji Risk Yönetimi’nde oluşturabileceği zafiyetler düşünüldüğünde; seçim ölçütünün ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır.

Bir enerji danışmanının ülkenin pazar dinamiklerini anlayıp anlamadığını değerlendirebilmek için; danışmanın asgari olarak aşağıdakileri açıklayabildiğine ve bunlara göre aktif hareket edebildiğine dikkat edilmelidir.

Spot Piyasa ve Fiyat Tahminleme Dinamikleri
Bu hizmete, kurum ya da kuruluşunuzun enerji tedarik sürecini yönetme aşamasında ihtiyaç duyarsınız. Bu sayede riskin yönetimini çok daha iyi yapabilirsiniz. Enerji danışmanınızın, fiyatların oluşumunu ve hangi dinamiklerden etkilendiğini iyi bilmesi; size etkili ve doğru tavsiyelerde bulunabilmesini sağlayacaktır. Geçmiş piyasa verilerine hâkim olmak ve lisans sahibi enerji şirketleri ile etkin iletişim de bu tavsiyelerin değerini artıracaktır.

Elektrik maliyetlerini etkileyen çok özel unsurlar vardır ve profesyonelce yapılan bir enerji tedariki, önemli maliyet avantajları sağladığı gibi risklerden de sizi ciddi şekilde koruyacaktır.

Yakıt Maliyetlerinin Enerji Fiyatlarına Etkisi

Enerji fiyatlarına petrol fiyatlarının etkisi, fosil yakıt kullanan enerji santrallerinin devlet desteği olmadan enerji üretemediğinin bilindiği bir ortamda önemlidir fakat bu hikâyenin bir bölümüdür.

Enerji piyasalarında referans fiyat, temelde arz-talep dengesi olmak üzere gün öncesinden öngörülebilir bir dizi başka dış etkenden etkilenebilmektedir. Fiyatları etkileyen faktörlerden bazıları; mevsimsellik, kurulu güç, elektrik üretim miktarları, santrallerin üretim yaptıkları kaynak türleri, santrallerin girdi ve üretim maliyetleri, santrallerin arıza/onarım durumları, yenilenebilir enerji üretim miktarları, doğalgaz piyasasındaki kısıt ve fiyatlardır. Bunlarla birlikte her biri alt parametrelere sahip onlarca değişken daha sıralanabilir. Tüm bu bilgiler ışığında yapılan nitelikli analiz ve yorumlar, işletmenin enerji piyasasında gerçek zamanlı ideal bir risk yönetim stratejisi geliştirmesine yardımcı olur.

Temel Piyasa Yapısının Detayları
Temel piyasa yapısı basit gibi görünse de, risk ve fırsatlar işletmelerin teknik satın alma departmanının gözünden kaçabilir. Enerji

fiyat ve tedarik risklerini yönetmenin anahtarı; serbest piyasada sunulan teklif ve sözleşmelerdeki birçok bileşenin göz önünde bulundurulmasıdır.

Hangi tedarikçinin ne koşullarda teklif verdiğini aynı parametreler ile kıyaslayarak değerlendirmek de kritik bir öneme sahiptir. Piyasa yapısının ilerleyen zamanlarda nasıl değişebileceğini öngörmek için, uzman bir danışmandan destek almak günümüz enerji piyasası kurgusunda bir zorunluluk haline gelmiştir.

Düzenleyici Kurum Etkisi

Arz ve talep; enerji maliyetlerini etkileyen temel prensipler olsa da EPDK (Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu) tarafından yapılan düzenlemelerin piyasa üzerindeki etkisi, nitelikli bir “enerji danışmanlık hizmeti” alım kararını etkileyen önemli parametrelerden birisidir. Tarife metodolojisi ve piyasa işleyişini etkileyen tüm düzenleyici EPDK Kurul Kararları, Ulusal Elektrik Tarifesi’nin yapısı, yeni yayınlanan ya da yürürlükten kaldırılabilen düzenlemeler, tavan fiyat uygulamaları veya YEKDEM metodolojisinin değişmesi gibi fiyata direkt veya dolaylı yoldan etki eden gelişmeler enerji piyasasının tüm dinamiklerini değiştirebilir. EPDK Kurul Kararları ile piyasa yapısı arasındaki etkileşimi anlamak ve bu dinamikleri yorumlamak, risk ve enerji maliyet yönetimi açısından çok önemlidir.

Teklif Taleplerinin Hazırlanması ve Sürecin Yönetilmesi

Tedarik teklifleri farklı piyasa şartlarına göre çeşitlilik gösterebilir. Önemli olan, işletmenizin ihtiyaçlarına ve piyasa şartlarına uygun teklif formatının size hizmet verebilecek büyüklük ve hizmet kalitesine sahip lisans sahibi enerji şirketleri tarafından verilebilmesi ve nitelikli tedarik firmalarının ihale sürecine dâhil edilebilmesidir. Bunu sağlayabilmek, teklifler arasındaki farkları doğru yorumlayabilmek ve arasından işletmeniz için en karlı olanı seçebilmeniz için; piyasa şartları ve fiyatlarına hâkim bir enerji danışmanı ile çalışıyor olmalısınız. Danışman, teklifler ne kadar karmaşık yapıya sahip olsa da bunları anlaşılabilir bir yapıda sunabilmeli ve doğru seçim yapabilmenizi sağlamalıdır.

Kısacası, enerji tüketimi sonucunda oluşabilecek “maliyetleri” daha hızlı ve daha öngörülebilir kılmayı hedefliyorsanız ve oluşacak bu maliyetleri yöneterek bütçelerinizi daha öngörülebilir hale getirmek istiyorsanız enerji yönetimi ve enerji danışmanlık hizmeti satınalma zamanı gelmiş demektir.

Mevcut danışmanlık ihtiyacınızı değerlendirin, farklı enerji danışmanı adayları ile görüşün. Şirketinize hizmet verebilecek yeterlilikte olup olmadığını, kurumsal yapısını araştırın, bunu yaparken ilgili danışmanın sektörel deneyim ve yetkinliğini anlamak için; piyasa ile ilgili sorularınızı ve gelecek öngörülerini sorun ve sadece mükemmel uyumu bulduğunuzda ilerleyin.