2019 Son Kaynak Tedarik Tarifesi Gelirken Neler Yapmalıyız?

Geçtiğimiz günlerde EPDK, elektrik tedarik piyasalarına yönelik önemli bir karar aldı. İşletmenizin elektrik maliyetlerini yakından ilgilendiren bu konuda, sizleri bilgilendirmek üzere birkaç dakikalık dikkatinize ihtiyacımız var;

EPDK düzenleyici kurulu, elektrik piyasası mevzuatında yer alan Son Kaynak Tedarik Tarifesinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliği’nde, ‘serbest tüketici niteliğini haiz olduğu hâlde elektrik enerjisini ikili anlaşmalarla temin etmeyen tüketicilere, elektrik enerjisi tedariki’ olarak tanımlanan Son Kaynak Tarifesi ile ilgili olarak, 18 Ekim 2018 tarihli, 8135 ve 8136 No ’lu kararları almıştır. EPDK tarafından belirlenen bir tüketim limitini aşan tüketiciler artık, Son Kaynak Tedarik Tarifesi (SKTT) olarak anılan başka bir tarifeden faturalandırılacaklardır.

Son Kaynak Tedarik Tarifesi(SKTT) Nedir?

Bu yeni tarifede, her yıl kurulca belirlenen limiti aşan ‘yüksek tüketimli tüketiciler’ için faturalarındaki enerji fiyatı, gerçek piyasa maliyetlerini yansıtması amaçlanan bir formül [(PTF*+YEKDEM**) x KBK***]  ile oluşturulacaktır. İlk olarak geçtiğimiz Ocak ayında alınan kararla, Nisan ayında başlayan bu uygulamada ilk belirlenen limit  50 Milyon kWh/Yıl idi ve ülkemizdeki birçok OSB, Çimento ve Demir-Çelik fabrikası bu kapsama girmişti. Bu limitin her sene düşürülerek yaygınlaştırılması hedeflenmektedir. Yukarıda bahsettiğimiz 8135 No’ lu karar ike 2019 yılında bu tarifeye geçecek tüketicilere ait limit, 10 Milyon kWh/Yıl olarak belirlenmiştir. Bu nedenlerle, elektrik tüketimi yüksek olan işletmelerin bu yeni tarifeye uyum sağlamak üzere bilgilenmesi ve hazırlık yapmalarının önemine dikkat çekmek istiyoruz.

*PTF: Piyasa Takas Fiyatı: EPİAŞ bünyesinde, günlük 24 saat esasına göre oluşan elektrik fiyatlarının ilgili aya ait ortalaması alınarak oluşturulan fiyat.

**YEKDEM: EPDK tarafından aylık tahminleri de yayınlanan, Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’ nın piyasaya birim maliyet olarak yansıyan ilgili aydaki fiyatı.

***KBK: Kurulca Belirlenen Katsayı: 8136 No’ lu kurul kararı ile 1,0938% olarak belirlenen ve nihai elektrik fiyatını oluşturan katsayı.

 

18 Ekim 2018 tarihli, 8135 No ’lı EPDK düzenleyici kurul kararına göre 2019 yılına ait limit, 10 Milyon KWh/Yıl olarak belirlenmiştir. Bu limit, aylık ortalama 834.000 KWh/Ay tüketim miktarına tekabül eder. Son Kaynak limitinin aşılıp aşılmadığı kontrolünü  aylık ya da yıllık TL tutarlar üzerinden hesaplamak hatalı sonuçlar verebilir. Bu sebeple, işletmenizin Son Kaynak Tarifesi kapsamına girip girmediğini kontrol edecekseniz bunu 2018 yılında yaptığınız kWh bazlı tüketim toplamını dikkate alarak yapmalısınız. Bu kontrolü yaparken gözden kaçırmamak gereken bir detay var. Bu yıl, 31 Ekim 2018 tarihi itibarıyla 10 Milyon KWh/Yıl tüketim limitini aşanlar, Ocak’19 itibari ile Son Kaynak Tedarik Tarifesine (SKTT) geçerken,  tüketim limitine Kasım’18 ayı sonunda ulaşanlar Şubat’19 itibarıyla, Aralık’18 ayı sonunda ulaşanlar ise Mart’19 tarihi itibarıyla geçecekler.

 

Bu halde, belirlenen tüketim limitini (10 Milyon KWh/Yıl)  31 Ekim 2018 tarihi itibarıyla aşan işletmeler, Kasım ayı içerisinde elektrik alım ihalesine çıkmak durumunda olacaklardır. Aksi takdirde en yüksek katsayı ile elektrik maliyetlerine katlanmak durumunda kalabilirler.  Son Kaynak Tedarik Tarifesi (SKTT) çerçevesinde yapılacak elektrik satın alma süreçleri ise, eski alışık olduğunuz satın alma sürecinden oldukça farklı olacaktır. PTF ve YEKDEM Bedeli üzerinden hesaplanan fiyatlar ile alım yapacaksınız. SKTT çerçevesinde satın alma konusunda, elektrik piyasası uzmanı olmayan kişiler tarafından süreçler yönetildiğinde bunun işletmenize maliyetleri olabilir. Bu tarifede lisans sahibi elektrik şirketine, kullandığınız her MW elektrik için satın alma esnasında belirlenecek olan bir komisyon ödeyeceksiniz. Yapacağınız satın almanın hedefi size en düşük komisyon teklifini veren tedarikçiyi bulmaya çalışmak gibi görünebilir. Ancak sadece fiyata bakarak karar vermek te, bilmediğiniz konularda bazı hata veya hileleri önceden kabul etmek anlamına gelir. Unutulmamalıdır ki, hiç kimse sunacağı hizmetin kalitesinden ödün vermeksizin veya muhtemel riskleri size yüklemeksizin fiyatını düşüremez. Bilinmezlerin çokluğu sebebi ile karar alma aşamasında öncelik teşkil etmesine rağmen, tek odaklanılan parametrenin fiyat olmaması gerektiğini burada belirtmek istiyoruz.

Son Kaynak Tedarik Tarifesine (SKTT) giren işletmeler için Finans ve Dengesizlik maliyetlerini kimin üstleneceği satın alma esnasında karşılaşacakları iki önemli unsur olarak karşılarına çıkacak. Yapılacak tedarik anlaşmasıyla ödenecek komisyon oranını belirleyecek en önemli unsurlar olacaktır. Dolayısı ile işletmelerin bu konuda hazırlıklı olması gerekecektir. Son Kaynak Tarifesine giren işletmelerin, satın alma karar süreçlerinde öncelikli olarak aşağıdaki konularla ilgili olarak bilgilenmelerini tavsiye ediyoruz.

Anlaşma Şekli: Son Kaynak Tarifesinde PTF*+YEKDEM** fiyatları toplamı üzerinden hesaplanan bir komisyon ile anlaşılır. Bu komisyon, yüzdesel bir oran olabileceği gibi, sabit bir bedel de olabilir. Örneğin PTF 323 TL/MWh ve YEKDEM 77 MWh/TL olsun. İkisinin toplamı 400 MWh/TL olacaktır. 400 MWh/TL üzerinden hesaplanacak komisyon yüzdesel (örneğin %5)  oran da olabilir, sabit bir bedel (Örneğin + 10 TL MWh/TL) şeklinde de olabilir.

 

Finans Maliyeti:

Bir lisanslı tedarikçi, müşterilerine satacağı tüm elektriği ikili anlaşmalarla satın alamaz. Sebebi tüketicinin ne miktarda elektrik kullanacağının öncesinden tam olarak bilinememesidir. Bu nedenle elektrik alım satımının bir kısmı Gün Öncesi Piyasası’na (GÖP)  ve Gün İçi Piyasası’ndan (GİP)  yapılacak işlemlere kalır. Burada satın alınan elektriğin bedeli, aynı gün EPİAŞ’a nakit olarak ödenir. İlgili tüketime ait bedeller peşin ödenmesine rağmen elektrik abonesinden (30 Gün fatura süresi + 10 Gün ödeme süresi) yaklaşık 40 gün sonra tahsil edilir. Bu durum, tedarikçiye finans maliyeti olarak yansır. Tedarikçi burada nakit aldığı elektriği vadeli olarak satmaktadır. Satın alma esnasında, bu süreçlere ilişkin ödemeler elektrik abonesi tarafından yapılırsa finans maliyeti tüketicide olurken, ödemeleri sizin adınıza tedarik şirketi yapıyorsa finans maliyeti tedarikçide demektir. Son dönemde ekonomik gelişmeler çerçevesinde borçlanma maliyetlerin artması sebebi ile lisans sahibi tedarik şirketleri, abonelerin finans maliyetini üstlenmekten kaçınmaktadırlar. Son Kaynak Tedarik Tarifesi çerçevesinde elektrik tüketiminize ilişkin bedelleri haftalık veya aylık olarak ödeyebilirseniz finans maliyetini azaltarak, ödeyeceğiniz komisyon tutarını düşürebilirsiniz.

 

Dengesizlik Maliyeti:

Bir tedarikçi bir tüketiciyi portföyüne aldığında, yani ona elektrik satmaya başladığında tüketicinin her saat için ne kadar elektrik tüketeceğini tahmin ederek, organize piyasalardan veya Gün Öncesi Piyasasından (GÖP) elektrik satın alır. Bu ‘tahmini satın alma’ ile ‘gerçekleşen tüketimler’ arasında oluşan fark, denge şartı denilen bir maliyet faktörü oluşturur. Her bir saat için, bir elektrik şirketinin alım-satımları ve sistemden veriş-çekiş faktörlerinin  eşit olması beklenir. Ancak bu hiç bir zaman birebir eşit olmaz. Örneğin tüketicinin tesisini ilgili saatte 10 MWh çekecek diye tahmin eden tedarikçi, buna göre piyasadan alım yapar. Fakat tüketici 9 MWh veya 11 MWh çekerse tedarikçi, bu farklar nedeniyle ‘dengesizliğe’ düşer ve dengesizlik maliyeti altında bunun bedelini öder. Tüketimi fazla tahmin etmenin maliyeti olacağı gibi tüketimi olması gerekenden az tahmin etmenin de işletmenize bir maliyeti olacaktır. Yani her sapmanın bir maliyet oluşturması nedeniyle, elektrik tüketimi ile ilgili verilerin sağlığı ve derinliği önemli olacaktır. Tüketim tahminini kendisi yapabilen elektrik aboneleri, doğru tahminlerle süreci iyi yönetebilirlerse SKTT anlaşması yaparken lisans sahibi elektrik şirketine ödeyeceği komisyon tutarlarını bir miktar daha düşürebilirler.

 

Tedarik Sözleşmesi:

Tedarik için iyi bir fiyat bulup koşulları doğru şekilde belirleseniz bile, yaptığınız anlaşma sözleşmeye doğru şekilde yansıtılmadığında istenmeyen sonuçlar ile karşılaşmanız oldukça olasıdır. Avukatların bu tarz uzmanlık gerektiren konuların sözleşmelerinde size yeterli destek veremeyebileceğini, özel bilgi gerektiren bu konuda piyasa işleyişi ve dinamikleri ile ilgili yeterli bilgi sahibi olmayan ticaret avukatlarının bu içerikteki sözleşmeler konusunda doğru tespitlerde bulunmanıza engel olacağını göz önünde bulundurmalısınız. Sözleşme içeriği, faturaya yansıyan maliyetleri düzenlediği için, burada alınacak tedbir ve kontroller, risklerin paylaşımı ve tarafların ödev ve yükümlülükleri ile ilgili düzenlemeler, sonradan ortaya çıkabilecek beklenmedik maliyetlerin önüne geçilmesi için oldukça önemli olacaktır.

 

2019 yılı için bütçe çalışmalarının yapıldığı ve maliyetlerin öngörülmeye çalışıldığı bir dönemde ve bununla beraber belirsizlik faktörlerinin oldukça öne çıktığı olduğu ekonomik bir ortamda, işletmenizin muhtemelen en önemli maliyet kalemlerinden biri olan elektrik fiyatları konusunda etkisi yüksek olacak bu değişiklik ile ilgili olarak sizleri detaylar ile ilgili olarak uyarmak istedik.

AFA Enerji Danışmanlık olarak, Son Kaynak Tarifesi için en doğru tedarikçiyi, mümkün olan en iyi şartlarda seçmenize destek olabileceğimiz gibi, en doğru sözleşmeyi imzalamanız için de uzman desteği sağlamaya hazırız. Unutmayınız ki; doğru tercihlerin maliyeti, yanlışlara göre çok daha düşüktür. Düşük maliyetle, yüksek riskleri önlemek için uzman desteği almanız en doğrusu olacaktır.