Yeni taşınılan adreste abonenin elektrik hizmetini alabilmesi için EPDK mevzuatına göre lisans sahibi Görevli Tedarik Şirketi ile imzalanan sözleşmeye Perakende Satış Sözleşmesi denir. Bu sözleşmenin imzalanabilmesi için de öncelikle teknik şartların yerine getirilmiş olduğu tespit edilerek Dağıtım Bağlantı Anlaşması imzalanmış olmalıdır. İki sözleşme de EPDK tarafından yönetmeliklerle belirlenmiş olup içeriğinin değiştirilmesi ya da başka bir sözleşme kullanılması mümkün değildir. EPDK tarafından lisanslandırılmış OSB ler de abonelik işlemleri yaparken bu sözleşmeyi kullanmak zorundadırlar.
Not: Bu yazıda EPDK tarafından verilen dağıtım lisansı sahibi OSB’ler kastedilmektedir.
EPDK tarafından lisans alan bazı OSB yönetimlerinin içeride bulunan işletmelere kendi belirledikleri sözleşmeler imzalattıkları duyduğumuz, bildiğimiz bir konuydu. Ne yazık ki OSB Yönetimlerinin elektrik doğal gaz gibi konularda hukuksuz uygulamalara başvurduğu yönünde ciddi şikâyetler mevcut. Ancak bunların bir çoğu şikâyetini kâğıda dökmekten çekiniyor. Sebebi OSB Yönetimlerinin kendilerine baskı uygulayabilecek karakter profili çiziyor olmasıdır. Resmi olmayan şikayetler ile sonuç almak ta elbette mümkün olmuyor.
Bu yazıda bir OSB Yönetiminin işletmelere imzalatmak istediği sözleşmeyi inceleyeceğiz. Bu sözleşmede elektrik, su ve doğal gaz hizmetlerinin tamamı konu edilmiş. EPDK elektrik için kendi belirlediği sözleşmenin kullanılmasına hükmeder. Doğalgaz konusunda da bu konuda yakın bir zamanda düzenleme gelmesi bekleniyor. Burada lisans sahibi OSB Yönetimlerinin bir seçim hakkı bulunmaz. Yani ben EPDK sözleşmesi yerine kendi sözleşmemi kullanacağım diyemezler. Bu ciddi bir hata olup, tespiti halinde oldukça ağır para cezaları söz konusu olmaktadır.
Ayrıca bazı sözleşmelerin, dileyen OSB katılımcılarının, diğer özel elektrik tedarikçileri ile anlaşmasını engelleyecek hükümler içermesi sebebi ile Rekabet Kanununa aykırı olduğu tarafımızdan değerlendirilmektedir. Bu konuda sorun yaşayan işletmelerin bize ulaşmasını rica ediyoruz. Özellikle sizlere imzalatılmak istenilen sözleşme örneklerinin bize ulaştırılması konunun takibi açısından son derece önemlidir.
Hatalara Örnekler
Toplu Sözleşme: Elektrik, su ve doğalgaz sözleşmelerinin tek bir sözleşme üzerinden yürütülmesi bize göre doğru bir uygulama değildir. Bu hizmetlerin uymak zorunda olduğu farklı mevzuatlar bulunmaktadır.
Sözleşme Bitiş Tarihi: Perakende Satış Sözleşmeleri belirsiz süreli sözleşmelerdir. Yani başlangıç tarihi olup bitiş tarihi yoktur. Sözleşme sonlandırılmak istendiğinde bu bir şekil şartına bağlanamaz.
İşletmelerin Seçimlik Hakkının Kısıtlanması: Elektrik ya da doğal gaz hizmetini özel bir enerji şirketi üzerinden almasına engel olacak ve bu yapıldığında OSB tarafından yapılacak yaptırımları kabul ettiklerine dair hükümlerin sözleşmeye koyulması işletmelerin seçimlik hakkının kısıtlanması gibi rekabetin de ihlal edildiğinin kanıtı olacaktır. Rekabet Kurumunun düzenlediği idari para cezaları oldukça büyük miktarlara denk gelmektedir.
Sayaç Ücretlerinin Abonelere Yüklenmesi: Elektrik ya da doğalgaz sayaçlarının mülkiyeti OSB’ye aittir. Dolayısı ile sayaç ücretlerinin abonelere yüklenmesi yasal değildir. Bu sayaçların ücreti EPDK tarafından lisans sahibi OSB’lere ödenmektedir. Sayaç arızalanması durumunda oluşan masraflar aboneye yüklenemez. Burada abonenin talebi üzerine sayaç muayene edilip herhangi bir arızaya rastlanılmaz ise masraflar aboneye aittir. Ancak sayaçta arıza çıkarsa hiçbir koşulda abone ücret ödemez.
Otomatik Sayaç Okuma Sistemleri(OSOS) : OSB içinde tüketimi OSOS limitini geçen işletmelerin saatlik okunması zorunludur. Talep etmeleri halinde saatlik okunmaların işletmelere verilmesi gerekir. Bu bilgi için ekstra ücret talep edilmesi EPDK mevzuatına aykırıdır.
OSB’lerin düzenlediği faturalar: OSB’ler Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğinde belirtilen hususlarda fatura kesmelidir. Bu mevzuata aykırı şekilde faturada mevzuata aykırı bedeller tahsil edilmesinin ciddi sonuçları olacaktır. Usulsüz kesilen faturalar ile tahsil edilen bedeller geri iade edilecektir.
Ödenmemiş Faturalara Uygulanan Gecikme Cezası: OSB içindeki işletmelerin gecikmeye giren faturalarda en yüksek gecikme faizi uygulanacağı belirtilmektedir. Ancak Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğinde gecikme için uygulanacak faiz belirtilmiştir. Bu şekilde fahiş oranlar ile yansıtılan gecikme faizleri hukuksuz olacaktır. Tespit edilmesi halinde ciddi sonuçlar doğuracaktır.
Elektrik Faturasına İtirazlar: Sözleşmelerde itiraz süresi ve usullerinin değiştirildiği görülmektedir. Oysaki faturaya itiraz, Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğine göre OSB yönetimi tarafından başvuru tarihini izleyen en geç 10 iş günü içerisinde incelenerek sonuçlandırılır. Faturalardaki hatalara karşı, OSB içindeki elektrik aboneleri ödeme bildiriminin yapıldığı tarihten itibaren bir (1) yıl içerisinde tedarikçiye itiraz edilebilir. Ancak itirazın yapılmış olması ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. İtiraza konu tüketim bedeli ile tüketicinin bir önceki tüketim döneminde ödemiş olduğu tüketim bedeli arasındaki farkın yüzde otuzdan fazla olması durumunda tüketici, bir önceki dönem tüketim bedeli kadarını son ödeme tarihine kadar ödeyebilir.
Ek Tahakkuk ( Ek Tüketim Tahsilatı) : Elektrik sayacında abonenin kusuru dışında bir sebeple arıza olması ve sayacın tüketim kaydetmemesi durumunda bazı OSB’ler en yüksek tüketimi baz alarak hesaplama yapmaktadır. Bu uygulama Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğine aykırıdır. Tüketim miktarının hesabında esas alınacak süre; doğru bulgu ve belgenin bulunması halinde 180 günü, bulunmaması halinde ise 90 günü aşamaz. Tüketici tarafından ödenecek tutar, tüketim miktarının hesabında esas alınacak süre içerisindeki ay sayısı kadar eşit taksitler halinde ödenir. Taksitlendirme yapılması halinde vade farkı alınmaz.
Tüketicinin talebi olması halinde peşin olarak ödeme yapılabilir. Sayacın hatalı veya eksik ölçüm kapsamında yapılacak hesaplamalarda ve taksitlendirmede gecikme zammı uygulanamaz. Yapılan hesaplamalarda; öncelikle varsa sayaç muayene raporunda yer alan yüzdesel değer, yoksa tüketicinin aynı döneme ait sağlıklı olarak ölçülmüş geçmiş dönem tüketim değerleri, geçmiş dönem tüketimleri de bulunmuyorsa sayaç değişim tarihinden sonraki ödeme bildirimine esas ilk iki tüketim dönemine ait günlük ortalama tüketim değerleri dikkate alınarak hesaplama yapılır. Bu üç tespitin yapılamaması durumunda benzer özelliklere sahip kullanım yerlerinin tüketimleri dikkate alınarak geçmiş dönem tüketimleri hesaplanır.
Bakım ve Onarım Yükümlülükleri: Bazı OSB Yönetimlerinin sözleşmeye yazmak kaydı ile mülkiyeti kendilerine ait olmasına rağmen bakım ve onarım masraflarını OSB içindeki abonelere yaptırdıkları yönünde bildirimler mevcuttur. Mülkiyeti aboneye ait olmayan bir cihaz için bakım ve onarım yükümlülüğü elektrik abonesine yüklenemez.
Elektrik Dağıtım Şebekesinden Kaynaklı Meydana Gelen Zararlar: OSB Yönetimleri aynı zamanda lisans sahibi elektrik şirketi olup EPDK yönetmeliklerine uymak zorundadır. Uyulmadığı taktirde oldukça yüksek idari para cezaları ile karşılaşılabilmektedir. OSB Yönetimi tarafından tesis edilen elektrik dağıtım şebekesinde meydana gelen arızalardan, kesintilerden veya harmonik bozukluklar sebebi ile zarar gören makine veya cihazların sorumlusu OSB Yönetimidir. Arızanın elektrik şebekesinden kaynaklandığının ispat edilmesi durumunda bu konudaki zararlar OSB Yönetimi tarafından karşılanır. Sözleşmeye aksi hükümlerin konulması hukuki bir geçerlilik sağlamaz. Kanun ve yönetmeliklere aykırı sözleşme imzalanamaz.
Son dönemde bazı OSB Yönetimlerinin özellikle elektrik hizmeti için keyfi uygulamalar ile OSB içindeki işletmeleri zor duruma soktukları yönünde sıklıkla bildirimler alıyoruz. EPDK mevzuatına aykırı uygulamalar, doğal tekel olunması sebebi ile hâkim durumun kötüye kullanılması, yapılan haksız uygulamaların göz ardı edilmesine gerekçe olamaz. Bazı OSB Yönetimlerinin elektrik hizmeti aşamasında işletmelere uyguladıkları haksızlıklar sebebi ile yakın zamanda denetleme geçirmeleri sürpriz olmaz. Bu denetlemeler sonucunda çıkacak usulsüzlükler sebebi ile yüklü para cezalarının ödenmesi söz konusu olabilecektir. Peki, bu cezaları kim ödeyecek dersiniz? OSB Yönetimleri EPDK tarafından maruz kaldıkları idari para cezalarını nereden toplayacaklar dersiniz?
Uzun zamandır devam eden bu durum eninde sonunda EPDK’nın incelemesine takılacaktır. Bu olduğunda ise önemli bir diyet ödeneceğinden şüpheniz olmasın. OSB Yönetimleri ile görüşüldüğünde çoğu konu hakkında bilgili olduğu iddiasındadır. Ancak şahsi tecrübelerimle gördüğüm kadarıyla birçok OSB’nin elektrik hizmeti ve mevzuatı konusunda profesyonel destek alması gerektiğini düşünüyorum. Yakın zamanda hep beraber bunu göreceğiz.
