2018 yılının ocak ayı itibari ile bazı medya organlarında “Büyük sanayiciye büyük indirim” diye çıkan haberleri okuduğumuzda gülümsemekten kendimizi alamamıştık. Son Kaynak Tarifesinin niyeti aslında indirim yapmak değil maliyetlerin şeffaf olarak görüldüğü ve direkt olarak elektrik kullanıcılarına yansıtıldığı bir sistemin yayılmasını zorun kılan bir gelişmeydi.Gelin 2018 yılı için Son Kaynak Tarifesini konuşalım. Ancak şunu unutmamak lazım ki bu yazı, yazıldığı dönem için daha anlamlı olacaktır. İlerleyen dönemlerde neler olacağını zaman ve sektörel gelişmeler gösterecektir.
Bize göre sorunun başlangıcı tebliğin yayın tarihi ile başladı. 2017 Aralık ayında yayınlanan yönetmelik büyük tüketime sahip işletmeleri gerçekten zor duruma soktu. Bilindiği üzere birçok işletme bütçelerini sene sonunda yapar. Bu biliyorum çünkü bazı müşterilerimiz elektrik maliyetini bütçeye koymak için bizden önümüzdeki yılın fiyat öngörülerini isterler. Tahmin ediyorum ki çimento, demir-çelik gibi firmalar ve OSB’ler son dakika ortaya çıkan ve maliyetleri arttıran Son Kaynak Tarifesinden olumsuz yönde etkilendiler. Düşünsenize satışını yaptığınız ürünün maliyetlerini hesaplamışsınız, stratejinizi belirlemişsiniz ancak bir anda en büyük maliyet kalemlerinden olan enerji giderleriniz yaklaşık %15 artıyor. Bunu futbol ile açıklamak gerekirse doksanıncı dakikada kalenizde müthiş bir gol görüyorsunuz ve elinizden gelen hiçbir şey olmuyor.
Güçlü sermayeler ile kurulan ve 2018 yılında “Son Kaynak Tarife Limiti ”ne giren bu firmaların sıkı savunma yapmasına rağmen EPDK’dan geri adım gelmedi. Buda ilgili yönetmelik çıkarılmadan önce bu konuda ciddi bir çalışma yapılarak karar alındığını gösteriyor. Elbette elektrik kullanıcılarının “Son Kaynak” maliyetinden şikâyetleri devam ediyor. Haberlerden gördüğümüz kadarıyla konuyu Cumhurbaşkanımıza kadar götüreceklermiş. 2017 yılında başlayan ve 2018 yılında artarak devam eden ekonomik sıkıntıları gerekçe göstererek konunun tekrar değerlendirilmesi talep edilebilir. Son Kaynak Tebliği daha öncede taslak olarak çıkarılmış ancak yürürlülüğe sokulamamıştı.
2018 yılındaki Son Kaynak Müşterileri bir önceki sene gerçekleştirdikleri tüketimleri 50 Milyon kWh tüketimi geçen işletmelerden oluştu. Bu firmaların Son Kaynak savunması yaparken kullandıkları argümanlar ise oldukça zayıftı. 2018 yılındaki Son Kaynak müşterilerine hak verdiğimiz en ciddi argüman; işletmelerin hazırlık için yeterli zamanının olmamasıdır. Taslak ile yayın tarihi arasındaki süre oldukça kısaydı. Böyle bir yönetmelik için bize göre en az altı ay süre önceden işletmeler bilgilendirilmeliydi.
Son Kaynak müşterilerinin “Elektrik Tüketimleri Geceden Gündüze Kayabilir ve Buda Gündüz Fiyatlarını Arttırabilir” gibi bir argümanları var. 2018 yılındaki Son Kaynak Tarifesi müşterileri bu söylem ile üst düzey bürokrat ve vekillere gittiler. Elbette bu teoride bunu yapabilirler ama piyasa gerçekleri buna izin vermeyecektir. Çimento ve Demir-Çelik sektörü genelde 24 saat çalışan bir yapıları olup baz yük (her saat eşit yük) elektrik çekerler. Söylemlere göre “Son Kaynak Tarifesine geçildiğinde işletmeler gece çalışmayı tercih etmeyerek tüketimi gündüz saatlerine kaydıracak ve gece tüketimi azalacaktır. Bu da ülkemizin üretim dengelerinde bozulmalara ve belirli aralıklarda çektiği yükü artıracaktır.” dediler. Şimdi böyle bir şey olursa neler olabileceğini konuşalım.
Gece vardiyalarını durdurup gündüz saatlerinde daha çok çalışmaya başlasınlar. Elektrik piyasasındaki fiyatların yükselip düşmesinin en büyük etkisi arz ve talep belirler. Yani talebin fazla olması fiyatı arttırırken talebin düşük olması ise fiyatı düşürecektir. Son Kaynak Tarifesindeki en önemli husus ise hangi saatte ne kadar tüketim yaparsan o saat aralığında gerçekleşen fiyat ile tüketim çarpılarak elektrik faturası hesaplanmaktadır. Tüketimin gündüze kayması bu saatlere olan güç talebini arttıracak ve elektrik fiyatları hızla yükselişe geçecektir. Gece saatlerinde tüketim azaldığı için fiyatlar hızla aşağı düşecektir. Eğer üretiminizi farklı saatlere kaydırabiliyor ve elektrik piyasasından anlıyorsanız gece saatlerindeki düşük fiyat sizi gece üretim yapmaya yöneltecektir. Eğer maliyetlerinizi kısmak istiyorsanız bunu yapmalısınız. Bunu biraz daha basitleştirerek anlatayım. Eğer maaşınız yeterli ise Bebek, Nişantaşı, Bağdat caddesi gibi semtlerde pahalı evlerde oturabilirsiniz. Ancak geliriniz sınırlı ise bütçenize uygun bir yer seçmelisiniz. Dolayısı ile düşük fiyatlar elektrik tüketiminin eninde sonunda geceye kaymasına sebep olacaktır.
Son Kaynak Tarifesinin her yıl daha da azalacağı bekleniliyor. Çok büyük bir ihtimalle 2019 yılındaki Son Kaynak Tedarik Tarifesi limiti 10 Milyon kWh olacak. Göreceğiniz gibi ciddi bir azalış söz konusu olacak gibi görünüyor. 2019 yılında Son Kaynak Tarifesine girecek abone sayısı ise oldukça fazla olacaktır. Elektrik kullanıcılarının ise buna hazır olduğunu hiç sanmıyorum. Halen elektrik satın alması yaparken teminat vermek istemeyen işletmeler görüyoruz. Son Kaynak Tarifesinde böyle bir şansınız asla olmaz. Elektrik Borsasında nakit akış olmazsa olmazdır. Ben teminat vermeden Son Kaynak Tarifesinden elektrik kullanayım diye bir düşünce yapısı içine girerseniz başınız ciddi sıkıntılara girebilir.
Bir başka yazımızda Son Kaynak Tarifesinden elektrik alırken nelere dikkat etmek gerekir bunu konuşmak faydalı olacaktır. İşletmelerin bu konuda ciddi eksiklikleri olduğunu görüyoruz. Son Kaynak profesyonelce yaklaşılmadığı zaman sizi ciddi maliyetlere sokabilir. Eğer bu konuda bilgili değilseniz dışarıdan danışmanlık hizmeti almanız en doğrusu olacaktır. Burada ödeyeceğiniz tutar size maliyet olarak görünmesin. Tam tersine bu işin doğru yapılmamasının size maliyeti çok daha fazla olacaktır. Eğer iyi bir danışman ile çalışıyorsanız kendisine ödediğiniz parayı amorti edeceği gibi süreçlerin sağlıklı ilerlemesi aşamasında da önemli katkı sağlayacaktır. Bizler de AFA Enerji Danışmanlık olarak Son Kaynak Tedarik Tarifesi Danışmanlığı konusunda sizlere destek vermekten memnun oluruz. Ne kadar doğru bir seçim yaptığınızı bizlerle çalışmaya başladığınızda görebilirsiniz.
