EPDK hakkında ne kadar bilgi sahibisiniz? Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ve Kurul üyeleri nasıl seçilir? Nasıl çalışırlar? Gelin EPDK’yı daha yakından tanıyalım.EPDK, 03/03/2001 tarihli ve 24335 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4628 sayılı eski “Elektrik Piyasası Kanunu” ile “Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu” adı altında kurulmuş olup 02/05/2001 tarihli ve 24390 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4646 sayılı “Doğal Gaz Piyasası Kanunu (Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılması ve Doğal Gaz Piyasası Hakkında Kanun)” ile “Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu” (EPDK) adını almıştır.4628 sayılı Kanunun adı, 30/03/2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 30’uncu maddesiyle “Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun” olarak değiştirilmiştir.

Kurum, kamu tüzel kişiliğini haiz olup idari ve mali özerkliğe sahiptir. İlişkili olduğu Bakanlık, ETKB’dir. Kurumun merkezi Ankara’dadır; taşra teşkilatı yoktur. Kurum, dağıtım bölgelerinde müşteri ilişkilerini sağlamak amacıyla irtibat büroları kurabilmektedir. Bu kapsamda İstanbul’da bir irtibat bürosu bulunmaktadır.

Kurum;

• 4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun,
• 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu,
• 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu,
• 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu,
• 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu

ile kendisine verilen görevleri yerine getirmekte ve yetkileri kullanmaktadır.

Anılan Kanunlar, elektrik, doğal gaz, petrol ve LPG’nin; yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine tabi faaliyet gösterilebilecek, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir enerji piyasasının oluşturulmasını ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanmasını amaçlamaktadır.

Bu amacın yerine getirilmesinde Kurum;

• Elektrik piyasasında; tüzel kişilerin yetkili oldukları faaliyetlerden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerini tanımlayan lisansların verilmesi ve ilgili diğer işlemlerin yapılması; piyasa performanslarının izlenip, performans standartlarının oluşturulması; ikincil mevzuatın oluşturulması, geliştirilmesi ve uygulanmasının sağlanması; lisans sahibi tüzel kişilerin denetlenmesi; düzenlemeye tabi tarifelerin hazırlanması, tadili ve uygulanmasının sağlanması; piyasada Elektrik Piyasası Kanununa uygun şekilde davranılmasının sağlanması,
• Doğal gaz piyasasında; doğal gazın ithalatı, iletimi, dağıtımı, depolanması, ticareti ve ihracatı ile bu faaliyetlere ilişkin tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yükümlülüklerini tanımlayan lisans ve sertifikaların verilmesi ve ilgili diğer işlemlerin yapılması; piyasa ve sistem işleyişinin incelenmesi; ikincil mevzuatın oluşturulması, geliştirilmesi, uygulanmasının sağlanması; lisans ve sertifika sahiplerinin, denetlenmesi, düzenlemeye tabi tarifelerin hazırlanması, tadili ve uygulanmasının sağlanması; piyasada Doğal Gaz Piyasası Kanununa uygun şekilde davranılmasının sağlanması,
• Petrol piyasasında; Petrol ile ilgili rafinaj, işleme, madeni yağ üretimi, depolama, iletim, serbest kullanıcı ve ihrakiye faaliyetlerinin yapılması amacıyla tesis kurulması, işletilmesi, akaryakıt dağıtımı, taşıması ve bayilik faaliyetleri için lisans verilmesi ve ilgili diğer işlemlerin yapılması; lisans gerektiren faaliyet ve işlemlerin kapsamları, lisans ile kazanılan hak ve üstlenilen yükümlülükler, lisans kapsamındaki faaliyetlerin kısıtlanması, faaliyetin yürütülmesine ilişkin olarak özel şartların belirlenmesi; ikincil mevzuatın oluşturulması, geliştirilmesi ve uygulanmasının sağlanması; tarifelerin onaylanması; piyasada oluşan fiyatların ve fiyat listelerinin takibi, piyasada Petrol Piyasası Kanununa uygun şekilde davranılmasının sağlanması,
• Sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG) piyasasında; LPG dağıtımı, taşınması, otogaz bayilik faaliyetleri, depolanması, LPG tüpü imalatı, muayenesi, tamiri ve bakımı amacıyla tesis kurulması ve işletilmesi için lisans verilmesi ve ilgili diğer işlemlerin yapılması; lisans gerektiren faaliyet ve/veya işlemlerin kapsamları, lisans ile kazanılan hak ve yükümlülükler, faaliyetin yürütülmesine ilişkin olarak özel koşulların belirlenmesi; ikincil mevzuatın oluşturulması, geliştirilmesi ve uygulanmasının sağlanması; piyasa faaliyetlerine ilişkin gerekli yönlendirme, gözetim ve denetim faaliyetlerinin yapılması; piyasada oluşan fiyatların takibi, piyasada Sıvılaştırılmış Petrol Gazları Piyasası Kanununa uygun şekilde davranılmasının sağlanması,

konularında yetkili ve sorumludur.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu

Kurum, görevlerini yerine getirirken yetkilerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) vasıtasıyla kullanmaktadır. Kurumun temsil ve karar organı Kurul’dur. Kurul’un ilk üyeleri, 02/11/2001 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 2001/3168 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile atanmıştır. Atanan üyelerin 19/11/2001 tarihinde Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu önünde yemin etmesiyle Kurul göreve başlamıştır. Kurul; biri Başkan, biri İkinci Başkan olmak üzere yedi üyeden oluşmaktadır.

Kurul üyeleri; hukuk, siyasal bilgiler, idari bilimler, kamu yönetimi, iktisat, mühendislik, işletme ya da maliye dallarında eğitim veren en az dört yıllık yükseköğrenim kurumlarından mezun olmuş, kamu kurum ve kuruluşlarında ya da özel sektörde en az on yıl deneyim sahibi ve mesleğinde temayüz etmiş kişiler arasından Bakanlar Kurulu’nca atanmaktadır. Bakanlar Kurulu, atamayla birlikte Kurul Başkanını ve İkinci Başkanı görevlendirmektedir.

Kurul Başkan ve üyelerinin görev süresi altı yıldır. Kurul üyelerinin görev süreleri dolmadan görevlerine son verilemez. Ancak, 4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 6 ncı maddesindeki yasakları ihlal ettiği veya 4628 sayılı Kanun ile kendilerine verilen görevler ile ilgili olarak işlediği suçlardan dolayı haklarında mahkûmiyet kararı kesinleşen Kurul Başkanı ve üyeleri, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu uyarınca devlet memuru olmak için aranan şartları kaybettikleri tespit edilen veya üç aydan fazla bir süre ile hastalık, kaza veya başka bir nedenle görevlerini yapamaz durumda olan veya görev süresinin kalan kısmında görevine devam edemeyeceği, üç aylık süre beklenmeksizin tam teşekküllü bir hastaneden alınacak heyet raporu ile tevsik edilen Kurul üyeleri, süreleri dolmadan Bakanlar Kurulu tarafından görevden alınır. Başkanlık veya üyelikler, görev süresi dolmadan herhangi bir sebeple boşaldığı takdirde, boşalan üyeliklere bir ay içinde atama yapılır. Görev süresi sona eren üyelerin tekrar seçilebilmesi mümkündür.

Kurul, haftada en az bir defa olmak üzere, gerekli gördüğü sıklıkta toplanır. Toplantıyı Kurul Başkanı veya yokluğunda İkinci Başkan yönetir. Her bir toplantının gündemi toplantıdan önce Başkan ya da yokluğunda İkinci Başkan tarafından hazırlanarak Kurul üyelerine bildirilir.

Kurul, salt çoğunlukla toplanır ve kararları toplantıya katılanların çoğunluğunun oyuyla alır. 2017 yılında Kurul, haftada yaklaşık ortalama 128 karar almıştır. Söz konusu Kurul Kararlarının büyük çoğunluğu, denetim faaliyetleri ile ilgilidir. Diğer yandan 2017 yılında 54 adet Kurul toplantısı yapılmıştır. Dolayısıyla 2017 yılında Kurul, her toplantıda yaklaşık ortalama 124 karar almıştır. Kurul, 2013-2017 yılları arasındaki dönemde yıllık ortalama 7281 karar almıştır. Bahse konu dönemde toplantı başına ortalama 121 Kurul Kararı; haftada ise ortalama 140 Kurul Kararı alınmıştır. Aynı dönemde alınan Kurul Kararlarının yaklaşık %50’si denetim; yaklaşık %21’i elektrik piyasası; yaklaşık %11’i ise kamulaştırma faaliyetleri ile ilgilidir.

Kurul’un idari yaptırım kararlarına karşı yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir. Kurul Kararlarına karşı açılan her türlü dava öncelikli işlerden sayılır.

6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ve 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanununun bazı maddelerinde Kurul’a çeşitli görev ve yetkiler verilmiştir. Ayrıca Kurul’un görev ve yetkileri toplu bir şekilde 4628 sayılı Kanunun 5, 5/A, 5/B ve 5/C maddelerinde yer almaktadır.

EPDK Başkanlık

Kurul Başkanı, aynı zamanda Kurumun da başkanıdır. Hizmet birimlerinin uyumlu, verimli, disiplinli ve düzenli biçimde çalışması, hizmet birimleri ile Kurul arasında organizasyon ve koordinasyon Başkan tarafından sağlanır. Başkan, Kurul Kararlarının gereğinin yerine getirilmesinden ve Kurulun temsilinden sorumludur. Bu sorumluluk; Kurulun işleri ile ilgili olarak kamuoyuna bilgi verilmesi görevini de kapsar. Başkanlık tarafından Kurum personeline verilen yetkiler hariç olmak üzere, Kurumun tüm kararları Kurul tarafından alınır. Kurul, uygun bulduğu konularda Başkanlığı görevlendirebilir veya yetkilendirebilir.

İkinci Başkan, Başkanın yokluğunda Başkanın görevlerini ve yetkilerini üstlenir.

Başkana, Kurum Başkanlığına ilişkin görevlerinde yardımcı olmak üzere Kurul Kararıyla iki başkan yardımcısı atanabilir. Başkan yardımcıları, Başkan tarafından verilen görev ve talimatların yerine getirilmesinden ve ilgili hizmet birimleri arasında koordinasyonun sağlanmasından sorumludur.

Başkanlığın görev ve yetkileri, 4628 sayılı Kanunun 5’inci maddesinin onuncu fıkrasında tanımlanmıştır.

 

 

Hizmet Birimleri

Kurumun hizmet birimleri ile bunların görev ve sorumlulukları, kadro unvanları ve sayıları, 4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ve 18/05/2014 tarihli ve 29004 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat Yönetmeliğinde düzenlenmiştir.

4628 sayılı Kanunda tanımlandığı üzere Kurum hizmet birimleri şunlardır:

 

1. a)      Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığı
2. b)     Doğal Gaz Piyasası Dairesi Başkanlığı
3. c)      Petrol Piyasası Dairesi Başkanlığı

ç)   Sıvılaştırılmış Petrol Gazları Piyasası Dairesi Başkanlığı

1. d)     Tarifeler Dairesi Başkanlığı
2. e)     Denetim Dairesi Başkanlığı
3. f)       Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı
4. g)      Hukuk Dairesi Başkanlığı

ğ)   Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı

1. h)     İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
2. i)       Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği
3. j)       Kurul Hizmetleri Müdürlüğü
4. k)      Başkanlık Özel Kalem Müdürlüğü

 

Kurum Faaliyetlerinin Denetlenmesi

Kurum, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun sadece 3, 7, 8, 12, 15, 17, 18, 19, 25, 43, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 68 ve 76’ncı maddelerine tabidir. Bu çerçevede, 5018 sayılı Kanunun 68’inci maddesi uyarınca Kurumun dış denetimi Sayıştay tarafından yapılmaktadır.

Sayıştay tarafından yapılan harcama sonrası dış denetimin amacı, hesap verme sorumluluğu çerçevesinde, yönetimin mali faaliyet, karar ve işlemlerinin; kanunlara, kurumsal amaç, hedef ve planlara uygunluk yönünden incelenmesi ve sonuçlarının Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne raporlanmasıdır.

Diğer yandan 17/08/2011 ve28028 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 649 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 45’inci maddesi ile değişik 3046 sayılı Kanunun 19/A maddesine göre Bakan, Kurumun her türlü faaliyet ve işlemlerini denetlemeye yetkilidir.

Ayrıca başvuru veya talep olması durumunda Kurum, Devlet Denetleme Kurumu ve Başbakanlık Teftiş Kurulu tarafından da denetlenebilmektedir.